Bir Ortaçağ Müellifinin Gözüyle Kürtler ve Yaşadıkları Bölgeler 1160 - 1233
KurteOrtaçağ İslam
tarihçiliğinin önemli isimlerinden İbnü’lEsir’in el-Kâmil Fi’t-Tarih adlı
eseri, Kürtlerle ilgili en geniş ve en özgün bilgileri içermektedir. Bu
bağlamda eserin sona erdiği 1231 yılına kadar olan kayıtlar incelendiğinde Kürt
aşiretleri, hanedanlıkları ve Kürtlerin yaşadıkları coğrafyalar hakkında
bilgiler bulmak mümkündür. Müellifin kayıtlarında Kürtlerin yoğunlukla
el-Cibal, ez-Zevzan, el-Cezire, Azerbaycan’ın güneyi, Ermeniyye, Musul ve Fars
bölgelerinde yaşadıkları görülmektedir.
Eserde Kürtlerin tarihsel
süreçteki rollerine baktığımızda, Kürtlere ilk kez Halife Ömer (634-644)
dönemindeki İran fetihleri esnasında rastlanmaktadır. el-Kâmil Fi’t-Tarih’de,
erken İslam döneminde Kürtlere dair bilgiler oldukça sınırlıdır. IX. yüzyıldan
itibaren Kürtlere ilişkin bilgilerin arttığı gözlenmektedir. Eserde pek çok Kürt
aşiretinden bahsedilmekte ve bunlardan Mervani, Hasneveyhi ve Annazi
emirliklerinin XI.-XII. yüzyıllarda dönemin siyasi hadiseleri içerisinde önemli
roller üstlendikleri görülmektedir.