Memê Alan

Destana Memê Alanî nimûne ya tewr kehen a edebîyatê fekkî ya kurdan a. Na destana namdare mîyanê şarê kurdî de bi seserran o hetê dengbêjan ra ameya vatenê û az ra bi az ameya reşta roja ewroyî. Xeylê versîyonê na destane est ê. Baş yeno zanitene ke Eh- medê Xanî zî binê têsîrê destana Memê Alanî de eserê xo “Mem û Zîn” nuşto. Mîyanê şarê Kurdî de teberê deyîran (stranan), na des- tane hem sey destane hem zî sey estanike hetê dengbêj û sanikke- ran ra yena vatene. Bitaybetî mîyanê kurdanê kirmancan/zazayan de hîna zêde sey estanike yena vatene. Helbet ma baş zanenê ke nê yewbînî ra cîya yê, labelê nimûneyanê edebîyato fekkî yê kirman- canê/zazayanê kurdan de, destana Memê Alanî ya ke berê edebî- yatê şarî ya û yew esero nuştekî yo ke yê Ehmedê Xanî yo, têmîyan- kewte û têzere de zî yenê vatene. Nimûneyanê zereyê nê kitabî de şima do ney zaf asan bivînê.

Na xebate de new estanikî ca gênê û nameyê tayênan Memê Ala, Memê Alan û tayênan zî Mem û Zîne (Memê Ala û Zîne, Memê Ala û Zîna Zerya, Memê Alan û Zîna Zêdan ûsn.) yê. Herçiqas vatişê estanikan goreyê vatoxan bivurîyayo zî bingeyê hemeyê estanikan eşq o. Estanikê ke na xebate de ca gênê, cîya-cîya herêman ra ameyê arêdayene û goreyê fekanê herêman ameyê nuştene. Estanikan de çîyo ke bala merdimî anceno, her çiqas estanikî bi kirmanckî/za- zakî -yewe îstîsna- ameyê vatene zî hema-hema hemeyan de heme deyîrî kurmanckî/kirdaskî yê. Reyna, ma nimûneyanê nê estani- kan de derheqê cuya komelkî ya kurdan de, adet û tore ci yê verê cûyî de û awanîya sîyasî-ekonomîkî yê ê wextî zaf akerde vînenê.