Bersîsê ‘Abid

Kurte / Özet

Elinizdeki bu çalışma klasik Kürt edebiyatının 16. yüzyıl şairlerinden Feqiyê Teyran’ın “Bersîsê ‘Abid” adlı eserinin, Türkçeye çevirisi ve geniş analizi yapılan “Feqiyê Teyran Külliyatı”nın ilk kitabıdır. Halk arasında diğer eserleri kadar yayılmayan “Bersîsê ‘Abid” 211 bent/beyitten oluşmakta ve eser Kadri Yıldırım tarafından Türkçe ve Kürtçe olarak iki dilli hazırlanmıştır.

Bu manzum eserde dünyadan el eteğini çekip ömrünü manastırda ibadetle geçiren bir rahip olan Bersîs sonunda şeytan tarafından yoldan çıkarılıp imansız ölen bir âbid kimliğine bürünmüştür. Şairimiz, İslam tarihi ve tefsir kaynaklarında adı “Bersîsa el Abid” olarak geçen bu hikâyeyi İslam sonrasına uyarlamıştır.

Hatim qissa Bersîs bibêm

Şeytaniya Îblîs bibêm

Li ‘abidê hebîs bibêm

Îzhar bikim wê şuhretê

Geldim Bersîs olayını aktarmaya

İblis’in şeytanlığını açıklamaya

Zahit Abidin durumunu anlatmaya

İzah edeyim bu olaydaki şöhreti

Meydana getirilen Feqiyê Teyran Külliyatı I: Bersîsê Abid adlı bu kitapta farklı kalemlere ait manzum ve mensur “Bersîsê ‘Abid” hikâyesinin varyantları sunulmuştur ve eser dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Feqiyê Teyran’ın hayatı ve eserleri ele alınmış, ikinci bölümde bazı açılardan Yunus Emre ile mukayese yapılmış, üçüncü bölümde Bersîsê Abid ve İblîs terminolojisine değinilmiş, dördüncü bölümde de Bersîsê Abid manzumesinin içerik analizi doğrultusunda manzum ve mensur eserlerin çevirileri ve yer yer kavramsal analizleri yapılmıştır. Ekler kısmında ise bu çalışma için istifade edilen el yazma nüshalardan bazılarına yer verilmiştir.