Kerim Han Zend ve Zend Devleti (1751 - 1794)

16. yüzyılın başlarında İran’da merkezi bir devlet kuran Safevilerin iktidarı 18. yüzyılın ilk yarısında son buldu. Safevilerin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra İran’da Afşar saltanatı başladı. Afşar Devleti’nin kurucusu Nadir Şah’ın 1747 yılında öldürülmesi sonucu meydana gelen iktidar boşluğu, İran’da ciddi bir siyasal krize sebep oldu. Bu boşalan iktidarı ele geçirmek ve İran’a hâkim olmak için de birçok iddia sahibi harekete geçti. Bu iddia sahiplerinden biri de Kerim Han Zend’di.

Kerim Han, çok uzun süren mücadelelerden sonra rakiplerini bertaraf etti, Zend Devleti’ni kurdu ve İran’ın büyük bir bölümünehâkim olmayı başardı. Birçok tarihçinin kendisinden övgüyle bahsettiği Kerim Han, güçlü bir savaşçı ve adil bir hükümdardı. Kendisini ‘’Vekil el-reaya’’ olarak adlandıran Kerim Han, otuz yılı bulan saltanatı boyunca sergilediği adaletli yönetim anlayışı sayesinde halkının takdirini kazandı ve İran tarihinin en önemli siyasi aktörlerinden biri oldu.

18. yüzyılın ikinci yarısında İran’da hüküm süren Zendler, Kerim Han’ın ölümünden sonra ciddi bir gerileme yaşadılar. Zendler arasında başlayan hanedan içi çatışmalar devleti zayıflattı. Rakipleri Kaçarlarla girdikleri mücadeleyi kaybettiler ve 1794 yılında son Zend şahının öldürülmesi ile saltanatları son buldu.

Elinizdeki eser Zend kronikleri başta olmak üzere, Farsça-Türkçe-İngilizce dönem kaynakları ve çağdaş kaynaklara dayanarak, Zendlerin tarihini birçok boyutuyla ele almış ve okuyucuya sunmuştur.