Rêwîtiya Erziromê

Pûşkîn rêwîtiya xwe ya ji Moskowê ber bi Kafkasya, Ermenistan û Serheda welêt; û bûyerên Şerê Rûs-Tirkan ên salên 1828-29an bi hûrguiî û wêrekî vedibêje. Rêwîtî di heyameke giran a siyasî de pêk hatiye û Pûşkîn bi qaçaxî derbasî xaka Osmanî bûye, û hilbet ev çûyina bêyî destûr ji nezera tazarê (çar) rûs Nîkolayê 1em nereviye û xwestiye wî bi hepskirinê ceza bike.

Ev gernameya balkêş cara pêşîn di sala 1836an de çap bûye, bi teswîrên bêqusûr, zindî û fikrên kûr li ser şer, çand û siyasetê raber dike. Pûşkîn nêrînên romantîzekirî yên Rojhilatê di ber çavan re derbas dike, lêgerîneke fewqalade û sêwirandî li ser hevkirin û cihêrengiya nasname û erf-edetan pêşkêş dike. Xebat wisa jî emperyalîzma rûsan rexne dike û çavdêriyên şexsî yên Pûşkîn radigihîne.

Giringiyeke din a vê berhemê jî ew e; Pûşkînê humanîst, li deşta Araratê ji salmezinekî êzdî derheqa dîn û baweriya wan pirsiye û çend melûmat jê hildaye û di nivîsara xwe de cîwar kiriye.

Ronahîditina vê “rewîtiyê” bi zimanê kurdî ciyê kêfxweşiyê ye, retorîka vegotina wê ya modern û krîtîka wê ya kubar wê ber dilê xwendevanan de bihê û ji wan re bibe îlham.